Perca fluviatilis (Linnaeus, 1758)

Srpski: grgeč, bandar
Mađarski: csapósügér
Engleski: european perch
Nemački: Flussbarsch

Maksimalna dužina: 60 cm; uobičajena dužina: 25 cm; najveća zabeležena težina: 4.8 kg; najveća zabeležena starost: 22 godine

Rasprostranjeni širom Evroazijskog kontinenta. U Evropi se javljaju svuda, čak do najsevernijih delova Skandinavije, osim Pirinejskog poluostrva, srednje Italije i Jadranskog basena.

Naseljavaju širok spektar staništa stajaćih i tekućih voda – jezera svih vrsta, potoci i reke srednje veličine. Polnu zrelost dostižu sa 2-4 godine. Mreste se od februara do jula prilikom čega ženke polažu jaja u vidu dugih belih vrpci iznad podvodne vegetacije. Ova vrsta je oportunistička dnevna grabljivica koja lovi svaki plen koji može da savlada, najčešće ribe do 12 cm dužine. Lovi uglavnom tokom izlaska i zalaska sunca. Larve i mlade jedinke se obično hrane planktonskim beskičmenjacima.

IUCN status: Najmanja briga (Least concern – LC)

Sander lucioperca (Linnaeus, 1758)

Srpski: smuđ
Mađarski: fogassüllő
Engleski: pike-perch
Nemački: Zander

Maksimalna dužina: 100 cm; uobičajena dužina: 50 cm; najveća zabeležena težina: 20 kg; najveća zabeležena starost: 17 godina

Prvobitno rasprostranjeni u Evropi i Aziji u slivnim područjima Severnog, Egejskog, Kaspijskog, Baltičkog, Crnog i Aralskog mora. Sada već naseljena širom Evrope.

Naseljavaju velike, mutne reke i eutrofna jezera u zapadnim delovima evroazijskog kontinenta. Hrane se ribama koju aktivno love. Polnu zrelost postižu u dobi od 3-10 godina, obično u četvrtoj godini. Mreste se od aprila do maja kad temperature vode dosegnu 10-14 ° C. Reproduktivni par zajednički pravi gnezdo u koje ženka polaže ikru i vodi brigu o jajima kojih može biti čak do 300.000. Inkubacija traje dve nedelje a mlade jedinke polnu zrelost stiču za 2-4 godine.

IUCN status: Najmanja briga (Least concern – LC)

Abramis brama (Linnaeus, 1758)

Srpski: deverika
Mađarski: dévérkeszeg
Engleski: common bream
Nemački: Brasse

Maksimalna dužina: 82 cm; uobičajena dužina: 25 cm; najveća zabeležena težina: 6 kg; najveća zabeležena starost: 23 godine

Evroazijska vrsta rasprostranjena u većem delu zapadne, centralne i jugoistočne Evrope, severozapadnim delovima Male Azije i slivnim područjima Aralskog i Kaspijskog mora, a naseljena je širom Evrope, uključujući stajaće vode Pirinejskog i Apeninskog poluostrva kao i Skandinavije.

Naseljavaju jezera i velike do srednje velike reke a najviše ih ima u rukavcima, nižim delovima sporo tekućih reka i toplim plitkim jezerima. Žive u jatima. Mreste se u rukavcima, plavnim područjima ili obalama jezera s gustom vegetacijom gde nakon izleganja larve i mlade ribe ostaju da žive i hrane se planktonom. Nakon jedne do dve godine mlade ribe se sele u otvorene vode. U nedostatku takvih voda mlade jedinke se mogu prilagoditi, ali imaju sporiji rast i postižu zrelost pri manjoj veličini. Odrasle jedinke se hrane insektima, vodenim račićima, mekušcima i biljkama. Krupniji primerci mogu se hraniti i sitnom ribom.

IUCN status: Najmanja briga (Least concern – LC)

Rutilus rutilus (Linnaeus, 1758)

Srpski: bodorka
Mađarski: bodorka, búzaszemű keszeg
Engleski: roach
Nemački: Rotauge

Maksimalna dužina: 50.2 cm; uobičajena dužina: 25 cm; najveća zabeležena težina: 1.8 kg; najveća zabeležena starost: 14 godina

Potiče iz centralne i jugoistočne Evropa i Azije i zbog svoje prilagodljivosti se raširio svuda po Evropi, gde se mestimično tretira kao invazivna vrsta.

Javljaju se u raznim vodenima staništima, uglavnom u nizinskim područjima. Najviše ih ima u jezerima bogatim hranljivim materijama kao i velikim odnosno manjim rekama i rukavcima. Žive u jatima. Larve i mlade jedinke žive u obalskim staništima a odrasle jedinke mogu da se pomere u staništa na otvorenim vodama. Hrani se beskičmenjacima i biljnim materijalom sa dna kao i zooplanktontom. Mresti se od aprila do juna na mestima sa gustom podvodnom vegetacijom na muljevitom ili šljunkovitom dnu. Tokom toplih godina bodorke se mogu razmnožavati i dva pa čak i tri puta tokom sezone. Polnu zrelost postižu tek posle treće ili četvrte godine. Utvrđeno je da se slobodno ukršta sa deverikom (Abramis brama) čiji rezultat su plodne hibridne jedinke.

IUCN status: Najmanja briga (Least concern – LC)

Silurus glanis (Linnaeus, 1758)

Srpski: evropski som
Mađarski: európai harcsa
Engleski: wels catfish
Nemački: Europäischer Wels

Maksimalna dužina: 273 cm; najveća zabeležena težina: 130 kg; najveća zabeležena starost: 80 godina

Evroazijska vrsta prirodno rasprostranjena u slivu Severnog, Baltičkog, Crnog, Kaspijskog i Egejskog mora. Sada je već naseljen širom Evrope i Azije na istoku sve do sliva Balhaškog jezera u Kazahstanu.

Nastanjuje velike i srednje velike nizijske reke, rukavce i jezera bogato obrasla vegetacijom. Som je noćni grabežljivac koji se hrani pretežno blizu dna. Larve i mladunci su bentoski, hrane se raznim beskičmenjacima i ribama. Odrasli se hrane ribama i drugim vodenim kičmenjacima. Polnu zrelost postižu u dobi od 2-3 godine. Lokalno su ugroženi zbog regulacija reka kojima se uništavaju područja sa plitkom vodom, koja su im osnovna mesta za mrest.

IUCN status: Najmanja briga (Least concern – LC)

Scardinius erythrophthalmus (Linnaeus, 1758)

Srpski: crvenperka
Mađarski: vörösszárnyú keszeg
Engleski: rudd
Nemački: Rotfeder

Maksimalna dužina: 61.7 cm; uobičajena dužina: 20 cm; najveća zabeležena starost: 19 godina

Evroazijska vrsta koja nastanjuje slatke vode severno od Pirineja i Alpa, na istoku se mogu naći do Belog mora i Urala a jugoistočni delovi areala zahvataju slivno područje Crnog mora.

Javljaju se uglavnom u nizijskim rekama, rukavcima, meandrima, manjim ili većim jezerima bogatih vegetacijom. Pretežno se hrane planktonom, kopnenim insektima koji padaju na površinu vode i biljnim materijalom. Gnezde se u plitkoj vodi gde svoja bezbojna ili bledožuta jaja pričvršćuju na korenje ili potopljene biljke. Vrlo su prilagodljivi i mogu podneti vrlo nepovoljne uslove staništa.

IUCN status: Najmanja briga (Least concern – LC)

Cyprinus carpio (Linnaeus, 1758)

Srpski: šaran
Mađarski: ponty
Engleski: common carp
Nemački: karpfen

Maksimalna dužina: 120 cm; uobičajena dužina: 31 cm; najveća zabeležena težina: 40.1 kg; najveća zabeležena starost: 38 godina

Evroazijska vrsta koja potiče sa slivnog područja Crnog, Kaspijskog i Aralskog mora. Pretpostavlja se da jedinke iz otvorenog toka Dunava predstavljaju osnovu evropskih populacija.

Naseljava tople, duboke, sporo tekuće i mirne vode, poput nizinskih reka i velikih jezera bogatih vegetacijom. Otporne su i tolerantne na razne uslove, ali generalno favoriziraju velika vodna tela sa sporo tekućom ili stajaćom vodom i mekim sedimentom na dnu. Najaktivniji su u sumrak i zoru. I odrasli i mladunci hrane se raznim bentoskim organizmima i biljnim materijalom. Gnezde se uz obale ili u rukavcima. Odrasli često poduzimaju značajne migracije za mrest u prikladne rukavce i poplavljene livade. Larve opstaju samo u toploj vodi do dubine od 30 cm među potopljenom vegetacijom. Regulacija reka i hibridizacija s domestifikovanim formama, istočnoazijskim srodnicima i njihovim hibridima uzrokovali su kontinuirano smanjenje divljih populacija.

IUCN status: Ranjiva (Vulnerable – VU)

Esox lucius (Linnaeus, 1758)

Srpski: štuka
Mađarski: csuka
Engleski: pike
Nemački: Europäischer Hecht

Maksimalna dužina : 137 cm; uobičajena dužina: 40-55 cm; najveća zabeležena težina: 28.4 kg; najveća zabeležena starost: 30 godina

Rasprostranjen u slatkim vodama diljem severne hemisfere. Javlja se u čistim, vegetacijom gusto obraslim jezerima, sporotekućim vodama i rukavcima malih do velikih reka. Obično su usamljeni i izrazito teritorijalni. Odrasli se uglavnom hrane ribom, ali po potrebi mogu da se hrane i žabama i rakovima. Kanibalizam nije retkost. Osetljivi su na promene kvaliteta voda, posebno na smanjenje koncentracije kiseonika u vodi.

IUCN status: Najmanja briga (Least concern – LC)

Alburnus alburnus (Linnaeus, 1758)

Srpski: uklija, ukljeva
Magyarski: szélhajtó küsz
Engleski: common bleak
Nemački: Ukelei

Maksimalna dužina: 25 cm; uobičajena dužina: 15 cm; najveća zabeležena težina: 60 g

Evroazijska vrsta rasprostranjena u većem delu Evrope severno od Pirineja, Alpa i Kavkaza sve do Urala i reke Elbe na istoku.

Odrasle jedinke se pojavljuju u jatima na otvorenim vodama blizu površine jezera i srednjih do velikih reka. Tokom zime okupljaju se u velike grupe u rukavcime i drugim mirnim mestima. Mreste se u plitkim kamenitim obalama sa stajaćom ili sporotekućom vodom. Larve žive u obalskoj zoni reka i jezera, dok mladunci napuštaju obale i prelaze u otvorene vode gde se hrane planktonom, lebdećim insektima ili beskičmenjacima koji su pali na vodenu površinu.

IUCN status: Najmanja briga (Least concern – LC)

Carassius gibelio (Bloch, 1782)

Srpski: babuška, srebrni karaš
Magyarski: ezüstkárász
Engleski: prussian carp
Nemački: Giebel, Silberkarausche

Maksimalna dužina: 46.6 cm; uobičajena dužina: 20 cm; najveća zabeležena težina: 3 kg; najveća zabeležena starost: 10 godina

Evroazijska vrsta nejasnog porekla. Neki smatraju da potiču iz slatkih voda sa područja srednje Evrope i Sibira dok drugi tvrde da su u evropske vode naseljene iz istočne Azije. Jasni i određeni podaci o izvornoj distribuciji u Evropi nisu dostupni zbog čestih poribljavanja, teškog razlikovanja od zlatne ribe (Carassius auratus) i složenih načina razmnožavanja. Trenutno je u Evropi široko rasprostranjen i nema ih samo u slivu baltičkog mora, Islandu, Irskoj, Škotskoj i mediteranskim ostrvima. U Srbiji se smatra invazivnom vrstom.

Nastanjuje različite tipove vodnih tela sa stajaćom ili sporotekućom vodom bogatih vodenom vegetacijom. Uobičajena je u nizijskim rekama i njihovim plavnim područjima a često postaje dominantna vrsta u veštačkim i jako izmenjenim vodnim telima, barama, ribnjacima, odsečenim meandrima i sl. Može podneti vrlo niske koncentracije kiseonika i razne vrste opterećenja vode. Larve i mlade ribe najviše borave u područjima sa gustom vegetacijom kao što su na primer pojasevi trske uz obalu. Hrani se planktonom, bentoskim beskičmenjacima, biljnim materijalom i detritusom. Mresti se na plitkim, toplim obalama gde ženke jaja ostavljaju na podvodnu vegetaciju ili druge podvodne objekte. Može da se razmnožava i iz neoplođenih jaja (gimnogeneza). Mleč nekoliko srodnih vrsta, na primer šaran, bodorka ili deverika može pokrenuti deobu jajnih ćelija babuške koja zapravo nisu bila oplođena, što rezultira samo ženskom populacijom sa triploidnim jedinkama. U Evropi se često javljaju populacije sa isključivo triploidnim ženkama međutim, registrovane su i populacije sa i do 25% diploidnih mužjaka.

Lepomis gibbosus (Linnaeus, 1758)

Srpski: sunčanica
Magyarski: naphal
Engleski: pumpkinseed
Nemački: Gemeine Sonnenbarsch, Kürbiskernbarsch

Maksimalna dužina: 40 cm; uobičajena dužina: 9.9 cm; najveća zabeležena težina: 630 g; najveća zabeležena starost: 12 godina

Potiče iz voda severoistočnih centralnih i istočnih područja severne Amerike ali se sada već proširila na veći deo američkog kontinenta. Naseljena je u Evropi gde se raširila po najvećem delu kontineta. U Srbiji se smatra invazivnom vrstom.

Naseljava manja ili veća jezera bogato obrasla vegetacijom kao i mirnije delove potoka i manjih reka. Hrani se manjim ribama i drugim kičmenjacima kao i ikrom drugih vrsta riba. Retko se skupljaju u jata, najčešće žive u parovima ili labavim grupama sastavljenim od nekoliko jedinki. Mužjaci grade gnezda u plitkoj vodi blizu obale. Nakon polaganja jaja i oplodnje mužjaci nastavljaju da čuvaju gnezdo narednih par nedelja dok se mladi ne izlegnu i donekle ojačaju. Nakon toga pripremaju gnezdo za sledeći mrest sa istom ili nekom drugom ženkom. Ženke polažu oko 1000 jaja.

IUCN status: Najmanja briga (Least concern – LC)

Ameiurus nebulosus (Lesueur, 1819)

Srpski: američki patuljasti somić, terpan
Magyarski: törpeharcsa
Engleski: brown bullhead
Nemački: Katzenwels, Amerikanischer Zwergwels

Maksimalna dužina: 55 cm; uobičajena dužina: 25 cm; najveća zabeležena težina: 2.7 kg; najveća zabeležena starost: 9 godina

Potiče iz severne Amerike sa slivnog područja Atlantskog okeana i Meksičkog zaliva. Naseljena je u nekoliko zemalja Evrope odakle se proširila gotovo po celom kontinentu. U Srbiji se smatra invazivnom vrstom.

Javlja se u stajaćim ili sporotekućim vodama sa mekom podlogom. Noćna je grabljivica koja se hrani mekušcima, insektima, pijavicama, rakovima i planktonom a zabeleženo je i da se hrani jajima drugih vrsta riba. Može podneti visoke koncentracije ugljen dioksida i niske koncentracije kiseonika, temperature i do 31,6 ° C a otporni su i na urbana i industrijska zagađenja. Mužjak i ženka zajedno grade gnezdo i o jajima se brinu oba roditelja. Briga podrazumeva mešanje vode iznad gnezda parnim perajima, pomicanje i premeštanje jaja brkovima a roditelji jaja mogu po potrebi da pokupe u usta i posle da ih izbace na pogodnom mestu.

IUCN status: Najmanja briga (Least concern – LC)

Pseudorasbora parva (Temminck & Schlegel, 1846)

Srpski: amurski čebačok
Magyarski: kínai razbóra
Engleski: stone moroko
Nemački: Blaubandbärbling

Maksimalna dužina: 12.5 cm; uobičajena dužina: 8 cm; najveća zabeležena starost: 5 godina

Potiče iz Azije gde se prirodno javlja u vodama basena reke Amur do slivnog područja reke Zhujiang u Sibiru, kao i u Koreji i Kini. Akcidentalno je naseljena u različitim vodama Evrope i Azije. U Srbiji se smatra invazivnom vrstom.

Hypophthalmichthys nobilis (Richardson, 1845)

Srpski: sivi tolstolobik
Magyarski: pettyes busa
Engleski: bighead carp
Nemački: Marmorkarpfen

Maksimalna dužina: 146 cm; uobičajena dužina: 60 cm; najveća zabeležena težina: 40 kg; najveća zabeležena starost: 20 godina

Potiče iz Kine. Naseljena je u velikom broju zemalja i postigla je gotovo globalnu rasprostranjenost. Međutim, zahtevi za njihov uzgoj su vrlo specifični i zalihe se održavaju veštačkom reprodukcijom ili stalnim uvozom. U Srbiji se smatra invazivnom vrstom.